Zeynep Dilara Akyürek Milliyet com tr 6 Şubat’ta merkez üssü Kahramanmaraş’ta peş peşe meydana gelen Travesti yıkıcı sarsıntıların üzerinden tam 6 ay geçti Şubat ayından beri devam eden süreçte birçok kere artçı sarsıntılar yaşandı Bu sarsıntılar bilhassa Adana Hatay Kahramanmaraş Malatya ve etraf vilayetlerde ağır bir Antalya Travesti halde hissedildi Son olarak 11 ve 12 Ağustos tarihlerinde Malatya’da meydana gelen 4’ün üzerindeki zelzeleler bir sefer daha tüm gözleri bu bölgeye çevirdi Başta Adana Malatya Bingöl ve İstanbul olmak Bursa Travesti üzere ismi son devirde sıklıkla sarsıntı gerçeğiyle anılan birçok vilayette yakın bir gelecekte büyük bir sarsıntı olup olamayacağı sorusu akıllara takıldı Kafa karıştırıp huzursuz eden sarsıntıları Jeoloji Mühendisleri Odası Sarsıntı İstişare Heyeti Üyesi Prof Dr Süleyman Pampal ve Sakarya Üniversitesi Afet İdare Uygulama ve Araştırma Merkezi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof Dr Murat Utkucu yorumladı
MALATYA’YI SALLAYAN SARSINTILAR ‘ARTÇI’ MI
Son günlerde Malatya’da kısa aralıklarla meydana gelen sarsıntılar büyük kaygı yarattı Bu zelzelelerin artçı olup olmadığı başlardaki en büyük soru işaretini oluşturmaya devam ediyor Uzmanların yaptıkları yorumlarda sık sık 6 Şubat sarsıntılarını hatırlatması ve tetiklenme ihtimali olan fayların üzerinde durması da yeniden bu endişeyi perçinledi Son günlerde Malatya’da yaşanan sarsıntıların artçı olduğunu vurgulayan Prof Dr Süleyman Pampal şunları söyledi
“Bunlar katiyen artçı zelzeleler. Zati 6 Şubat’taki büyük zelzelelerde burada yüzey kırığı tespit edildi. Bunlar artçı, yeni bir fayın yeni ya da daha büyük bir zelzele üretmesi kelam konusu değil. Batı uçta Göksun civarında ağır artçı oldu ve o vakit da ‘Adana-Savrun Fayı kırılacak’ tartışmaları yaşanmıştı. Bu türlü bir şey yok. Bölgede batıya yanlışsız kırılmış taze kırıklar var. Bu da büyük zelzeleyle ortaya çıkmış artçılardan.”
‘KONUMLARI ŞANSSIZ’
Malatya nın zelzele tehlikesiyle karşı karşıya olup olmadığına yönelik soruları yanıtlayan Prof Dr Pampal diğer fayların varlığına da dikkat çekti Prof Dr Pampal Türkiye de 10 20 fay değil binlerce fayın varlığının farkında olunması gerekliliğini vurgulayarak bölgedeki durumu şöyle anlattı
“Bu sarsıntılardan fazla Malatya etrafında kırılma ihtimali olan öbür faylar var. Sol yanal atımlı Malatya Fayı da bu fayların yakın batısında kuzeye uzanıyor kırılabilir, faal fay. Ovacık Fayı var, o da yıkıcı zelzele üretebilir. O bölgede Erzincan ve Karlıova ortasında kırılmaya yüz tutmuş öbür fay var. Yedisu Fayı, Elâzığ Malatya ve Bingöl’ü etkiyebilir. O fay da tekrarlanma mühletini doldurdu. Sismik boşluk düzeyinde bir fay. Çelikhan’dan Karlıova’ya kadar Bingöl kuzey ve güneyinde Doğu Anadolu Fayı üzerinde kırılmamış faylar var. O bölge bundan sonra benzeri olayları yaşamak durumunda. Şanssız bir pozisyonları var maalesef. Malatya’nın olumsuz bir özelliği, yaklaşık 35 bin civarında hasarlı bina var. 6 Şubat’tan beri bunların yalnızca yüzde 10’u kaldırıldı. Kent yapı stoku açısından makus durumda. Büyük sarsıntılar kesinlikle olacak. Bize gerekli vakti tanımasından öbür dileğimiz yok.”
‘TETİKLEME VAR DEMEK İLLA SARSINTI OLACAK DEMEK DEĞİL’
Prof Dr Murat Utkucu büyük sarsıntıların diğer zelzeleleri tetikleme ihtimalleri sık sık konuşulsa da her zelzelenin öteki bir zelzelesi oluşturacak bir tetikleme durumunun kelam konusu olmadığını lisana getirdi 1999’daki Gölcük Depremi’nden bir örnek veren Prof Dr Murat Utkucu Bir sarsıntının öbür bir fayı tetiklemesi demek çabucak zelzele olacak manasına gelmez Bu uzun yıllar da sürebilir 1999 da da İstanbul tetiklendi lakin ortadan 24 yıl geçti Yani çabucak sarsıntı olmayabilir Lakin fay yüklendi mi yüklendi Örneğin, 1999’daki zelzele, beklenen İstanbul zelzelesi için yükleme oluşturdu lakin Geyve’den geçen fayı da rahatlattı”dedi
İstanbul dan örneklerle kelamlarına devam eden Prof Dr Utkucu Megakent’i etkileyecek muhtemel bir Marmara Depremi’ne ait çarpıcı açıklamalarda bulundu Prof Dr Utkucu şunları söyledi
“Fay, Adalar açıkları ve Silivri açıklarından Gelibolu’ya çıkıyor. Kartal’dan Adalar açıklarına kuzeybatı tarafında gidiyor. Tam İstanbul Boğazı güneyinde yüzde 40 bir açıyla, doğu batı açısına yöneliyor. Silivri açıklarından Hoşköy’den karaya Gelibolu’ya çıkıyor. Sonra da Saroz Körfezi’ne gidiyor. Saroz’dan Silivri’ye kadar 1912’de kırıldı. Fakat bunun doğu kısmı yani İstanbul açıklarına gelindiğinde Kartal’a kadar Mayıs 1766’da kırıldı. Ortalama 250 yılda bir sarsıntı oluyor. Bazen 360 yıla çıkmış bazen de 170 yıla inmiş. Yani çabucak kırılacak diye bir durum yok.”